تصرف عدوانی

اگر با دادگستری سر و کار داشته باشید قطعا از پیچیدگی قوانین تصرف عدوانی و خلع ید و دردسر های آن ها شنیده اید.البته لازم به نگرانی نیست مستر دادیار پشتیبان شماست. افراد سود جو همیشه در کمین بهترین فرصت برای بدست آوردن اموال و دارایی هایی هستند که می توانند با کمترین دردسر و بدون زحمت صاحب آن شوند. حتی اگر متعلق به شخص دیگری باشد.

همین امر اشخاص و صاحبان مال را به دردسر می اندازد. چرا که اگر متصرف نسبت به قوانین هم آگاهی خوب و دقیقی داشته باشد، قطعا راه و نقطه نفوذی را در قوانین دیده است که دست به همچین کاری زده است. البته این افراد سود جو بیشتر از آن که دست به اموال و دارایی های اشخاص بزنند، نسبت به اموال و اراضی ملی دست درازی می کنند. مثل زمین خواری هایی که امروزه شاهد آن ها هستیم.

تصرف عدوانی چیست

مفهوم و معنای تصرف عدوانی چیست؟ تصرف عدوانی به معنای دخل و تصرف  اموال منقول و یا غیر منقولی که در استیلاء (تصرف، تعلق، مالک) شخص دیگری قرار دارد. در این مواقع شخص مالک حقیقی باید، اعلام دعوی کند و از هر مدرک و سندی که دال بر مالکیت اوست استفاده کند تا دادگاه رای را به نفع او صادر کند.

تصرف در قوانین ما تعریف نشده و قانون مدنی تشخیص آن را بر عهده عرف نهاده است. این مطلب با توجه به سابقه قانون مدنی در باب تصرف روشن می شود. فقهای امامیه که قانون مذکور از عقاید ایشان الهام گرفته است، تصرف را استیلای عرفی دانستند.

مرحوم سید محمد کاظم طباطبایی یزدی، ید (یا همان تصرف) را سلطه عرفی و استیلای بر شئ می‌داند که برحسب موارد به طرزی که بتوان گفت متصرف آن را تحت اختیار و تصرف دارد، صور گوناگون به خود می گیرد. به طور مثال کشت غرس در زمین و آبیاری زراعت و احداث بنا در آن از مصادیق تصرف زمین است.

به طوری که ملاحظه می‌گردد عامل عرف در تعریفی که این فقیه بزرگ ارائه نموده نقش عمده ای داشته است. با توجه به همین سابقه است که اساتید حقوق تصرف را اینگونه تعریف می نمایند: تصرف عبارت است از تسلط و اقتداری عرفی که انسان در مقام اعمال حق خود بر مالی دارد. این اقتدار بر حذف موارد جلوه های خارجی گوناگون دارد. ولی در هر حال باید چنان باشد که متصرف را به عنوان صاحب حق و مالک بر مالی مستولی بداند.

انواع تصرف عدوانی

طبق قانون تصرف عدوانی به دو نوع تقسیم می گردد. تصرف عدوانی کیفری و تصرف عدوانی حقوقی. هر کدام از آن ها دارای شرایط خاصی هستند و بعضا اگر تحت عنوان یکی اعلام دعوی کنید نمی توانید آن را تغیر دهید. به تفضیل تمام موارد را توضیح خواهیم داد.

تصرف عدوانی کیفری

تصرف عدوانی کیفری به معنای تصرف مالی که متعلق به شخص دیگری است. آن هم با اطلاع از اینکه مال تعلق به شخص دیگری دارد. به لحاظ قانونی تصرف عدوانی کیفری جرم محسوب می گردد و در صورت اثبات جرم، شخص از یک ماه تا یک سال حبس محکوم می گردد. این نوع تصرف برای اموال غیر منقول اطلاق می گردد. در تصرف عدوانی کیفری شخص باید مالکیت مال غیر منقول را ثابت کند.

نقش قانون جلوگیری از تصرف عدوانی: اصلاح قانون جلوگیری از تصرف عدوانی مصوبه 6 اسفند ماه 1352 در ماده 2 خود اشعار می دارد: « هرگاه کسی مال غیر منقولی را که در تصرف غیر بوده است عنوان تصرف کرده و یا مزاحم استفاده متصرف شده باشد و یا از استفاده از حق انتفاع یا ارتفاع دیگری ممانعت کرده باشد و بیش از یک ماه از تاریخ وقوع تصرف یا آغاز مزاحمت یا ممانعت نگذشته باشد، دادستان شهرستان محل وقوع مال یا دادرس دادگاه های بخش مستقل و سیار به قائم مقامی دادستان در حوزه صلاحیت خود مکلفند به شکایت شاکی رسیدگی و حکم مقتضی صادر نمایند، اگر چه اعمال مذکور به استناد ادعای حقی نسبت به آن مال باشد .

تصرف عدوانی حقوقی

تصرف عدوانی حقوقی شباهت های بسیار و تفاوت های کمی را با تصرف عدوانی کیفری دارد. تفاوت ها عبارت اند از:

• در تصرف عدوانی حقوقی نیاز به احراز مالکیت قبلی مال نیست درحالی که طبق ماده 690 در تصرف کیفری باید احراز مالکیت صورت پذیرد.
• رکن روانی یکی از مسائلی است که در تصرف تاثیرگذار است. یعنی باید برای دادگاه مشخص گردد که آیا متصرف می دانسته مال متعلق به غیر بوده یا خیر. این موضوع یکی از تفاوت های مهم این دو نوع تصرف است.
• تصرف حقوقی با تقدیم دادخواست حقوقی قابل طرح است ولی برای طرح تصرف کیفری نیاز به تقدیم دادخواست حقوقی نیست و صرف شکایت کیفری برای تعقیب جزایی متهم و صدور حکم رفع تصرف کفایت می کند.

رفع تصرف عدوانی

رفع تصرف عدوانی با استناد به ماده 690 ، 692 ، 694 و ماده 2 صورت می پذیرد. ماده 2 قانون برای دفاع از مالکیت اموال منقول است. ماده 694 نیز اشاره کمی به موضوع ورود بدون اجازه و غیرمجاز به منزل و یا حریم خصوصی مسکن افراد دارد که مصداق دیگری از جرائم تصرف محسوب می‌شود.

البته ماده اصلی برای دفاع از شما ماده 690 قانون است که مستقیما لفظ تعلق را آورده و به همین دلیل باید ابتدا مالکیت خود را اثبات کنید. بهتر است پرونده خود را حتما به یک وکیل مجرب بسپارید تا هر چه سریعتر بتواند اقدامات لازم جهت رفع تصرف عدوانی انجام دهد. چرا که افراد زیادی به دلیل نداشتن وکیل حرفه ای مال خود را از دست داده اند.

جرم تصرف عدوانی

عناصر جرم تصرف بدین شرح است:

• عنصر مادی: که همان تصرف عرفی و مادی اموال غیر و در خصوص اراضی ملی یعنی اقدام به هرگونه صحنه سازی از قبیل پی کنی، دیوار کشی، تغییر حد فاصل و امحاء مرز و…
• عنصر قانونی: بنا به استناد ماده های 690،691،692،693 و 694 قانون مجازات اسلامی
• عنصر معنوی: به معنای ضرر رساندن به دیگران

تصرف عدوانی ملک مشاع

به موجب ماده 576 قانون مدنی: « طرز اداره کردن اموال مشترک، تابع شرایط مقرر بین شرکا خواهد بود» و به موجب ماده 581 همان قانون: « تصرفات هر یک از شرکا در صورتی که بدون اذن یا خارج از حدود اذن باشد، فضولی بوده و تابع معاملات فضولی خواهد بود.» همچنین به موجب ماده 582 قانون مذکور: « شریکی که بدون اذن یا در خارج از حدود اذن، تصرف در اموال شرکت نماید، ضامن است.

بر این اساس هر گاه احدی از شرکا بدون اذن شرکای دیگر در ملک مشاعی تصرف نماید، ید او عدوانی محسوب می گردد و شرکای دیگر (احدی از شرکا یا یک یا چند تن از آنان) حق دارند علیه او شکایت نمایند.

وکیل تصرف عدوانی

قطعا یک وکیل مجرب و حرفه ای می تواند شما را به نتیجه مطلوب نزدیک تر کند. مخصوصا در پرونده های ملکی و کیفری. چرا که در چنین پرونده هایی بعضا افراد اگاهی به ضعف های قانون مد نظر دارند و راه درو ها را می شناسند ویا با کمک وکلای مجرب به دفاع از خود بر می آیند. همین امر پرونده را بسیار سخت تر می کند. اگر آگاهی کافی نداشته باشید و یا از وکیل مجرب استفاده نکنید احتمال مقلوب شدنتان بسیار زیاد است.

وب سایت حقوقی مستر دادیار تا آخرین لحظه ی حصول نتیجه از شما حمایت خواهد کرد. حتی در صورت نداشتن وکیل می توانید سوالات و شبهات خود را از طریق بخش پرسش و یا کامنت با ما در میان بگذارید.

مدارک لازم جهت مراجعه به وکیل

شناسنامه و یا کارت ملی

اسنادی که می تواند مالکیت را اثبات کند

و یا هر مدرکی که می تواند به پرونده کمک کند